Vuojehangeatnegasvuođa rihkkun boazodoallolágas
Alimusrievtti duopmu 25.11.2008, HR-2008-02040-A, (ášši nr. 2008/1167), ráŋggáštusášši, duomu guoddaleapmi
Geassemánu 9. b. 1978 nr. 49 boazodoallolága § 24
A ja B (advokáhta Trond P. Biti) vuostá Almmolaš áššečuoččaldahttieiseválddi (stáhtaadvokáhta Torstein Hevnskjel)
Duopmárat: Tjomsland, Oftedal Broch, Tønder, Skoghøy, Gjølstad
Sáhkku mii bođii áššáakuhttinmearrádusa sadjái, A ja su áhčči B áššáskuhttuiga earret eará rihkkun vuojehangeatnegasvuođa 1978 boazodoallolágas. B:s ja A:s leat – maŋŋil go sudno doalus heaittihuvvui boazodoallu – leamaš bohccot B vielja doalus. A válddii 23 daid su. 100 bohccuin mat doppe ledje, ja sirddii daid – áhči vehkiin – Y:i. Son doppe lihttoláigohii eanaopmodaga ja lei ožžon lobi moanaid eanaeaiggádiin guođohit bohccuid sin gittiin. Go bohccot jovde Y:i ledje dat mášoheamit, ja bohciidedje máŋggalágan váttisvuođat. Earret eará dan geažil ii sáhttán B áidut dan dihto guovllu nugo lei áigun.
A ja B dubmehalaiga – sihke diggegottis ja lágamánnerievttis – leat rihkkun boazodoallolága § 24, ja lágamánneriekti meroštalai goabbáige ráŋggáštusa 10 ruvdnosaš sáhkkun.
A ja B guoddaleigga lágamánnerievtti riektegeavahusa Alimusriektái. Guoddaleapmi juovssui.
Alimusriekti celkkii ahte okta eaktun dasa ahte 1978 boazodoallolága § 24 mearrádus galggai geavahuvvot, ahte lei ”boazodoallu” lága áddejumis. Jus nu lei, de dárbbašuvvui lohpi boazodoallolága § 5 mielde vai Y:s livččii orrun lobálaš. Boazodoallolága § 4 nuppi lađđasa maŋimuš čuoggá mearrádus dan birra ahte ii oktage ovttaskas olmmoš ”sáhte eaiggáduššat bohccuid eambbo go ovtta doalus”, ii lean – nu go áktor prinsipála čuoččuhii – hehttehussan ahte soames guhte eaiggádušai bohccuid muhtin orohagas ii sáhtášii eaiggáduššat bohccuid eará sajis, jus bohccuid oamasteapmi doppe ii adnojuvvo boazodoallun.
Boazodoallolága regeliin boahtá áddemis ovdan ahte bohccuid oamasteapmi galgá leat dihto mihtilmasvuođas ja dihto duhkodagas jus galggaš dan atnit boazodoallun. Justiisadepartemeanttta láhkaossodaga muhtin cealkámušas guovvamánu 2. b. 1984 celkojuvvui ná:
”Láhkaossodat jáhkká dán vuođul ahte báikegitta bohccuid oamasteami uhcit gárddiin iežas eatnamiid alde gos jeavddalaččat biebmá bohccuid sáhttá lobiheamit doaimmahit § 5 mielde. Jus muhtin dáid eavttuin eai leat devdojuvvon, de ferte dili dábálaččat govvidit boazodoallun.”
Alimusriekti lei ovttaoaivilis lágamánnerivttiin ahte olu guottiha ahte bohccuid oamasteapmi lei dan mađe duhkodagas ja dainna sisdoaluin mii dás lei ráhkkanuvvon, ii gáibidan lobi boazodoallolága § 5 mielde. Rádjá lei datte árvvošteami mielde, iige Alimusriekti dárbbašan – nugo lágamánneriektige – váldit beali dán áššái. Alimusriekti lei oainnat ovttamielalaš lágamánnerivttiin dasa ahte dat dilálašvuohta ahte bohccot eai lean áiddi siste go ledje Y:s, fertii leat mearrideaddjin ahte eavttut atnit ahte bohccuid oamasteapmi gártá olggobeallai lága boazodoallodoahpagiid, eai lean devdojuvvon.
Alimusriekti ii gávnnahan dárbbašit váldit beali ahte leigga go A ja B deavdán geatnegasvuođa dakkaviđe fuolahit ahte bohccot mat ledje olggobealde daid eatnamiid gos lobálaččat besse guohtut, doppe jávkaduvvo. Dán ášši ferte geahččat ovttas ovdandoallamiin ahte sii galget áššehuvvat heahteriekteatnima geažil.
Alimusriekti gávnnahii ahte A ja B fertiiga veajihuvvot dasa ahte 1978 boazodoallolága § 24 ráŋggáštusmearrádus ii sáhttán geavahuvvot ráŋggáštuslága § 3 nuppi lađđasa mearrádusa geažil. 2007 boazodoallolágas, mii bođii fápmui suoidnemánu 1. b. 2007, eai leat mearrádusat mat vástidit 1978 boazodoallolága § 24:i. Leat gal muhtin boarrásat duomut mat dihto muddui dorjot dan oainnu ahte ráŋggáštuslága § 3 nubbi lađas ii geavahuvvo, vrd. earret eará Rt. 1927 593. siidduin. Alimusriekti datte bisui das ahte buoremus ákkat leat dan beali ahte dás ferte dadjat leat ráŋggáštusláhkaaddimis nuppástuhttán ráŋggáštuslága § 3 mearrádusaid ektui. Áibbas ođđa láhka lei addojuvvon mearkkašahtti rievdadusaiguin maiddái ráŋggáštusvuogádagas, ja erenoamážit deattuhuvvui ahte láhkaaddi – ođđa lága ráhkadeami oktavuođas – oaivvildii ahte ii dárbbašan joatkit iehčanas regelin 1978 boazodoallolága § 24:s ráŋggáštusvuđot vuojehangeatnegasvuođas.