Maid bargá vihtandoarjja?
Dikkis vihtanuššat sáhttá lea máŋgasiidda amas. Vihtandoarjja lea fálaldat dutnje gii galggat vihtanuššat. Vihtandoarjja fállá olmmošlaš doarjaga ja rávve das mii dáhpáhuvvá dikkis. Sáhtát hállat vihtandoarjagiin sihke ovdal ja maŋŋá diggeášši. Muhtin dilálašvuođain sáhttá vihtandoarjja leat mielde diggelatnjii. Vihtandoarjja lea bealátkeahtes ja neutrála ja sus lea jávohisvuođageasku.
Ortnega čoavddacealkka lea "Oadjebas vihtan lea buorre vihtan". Vihtandoarjja čilge dutnje makkár rollat iešguđetlágan oassálastiin leat, ja gokko sii čohkkájit diggelanjas. Vihtandoarjja sáhttet maid čilget dutnje mii dáhpáhuvvá diggelanjas. Dalle don galggašit dovddat iežat eanet oadjebassan ja bidjat fuomášumi dasat maid galggat čilget. Dát fas attášii duopmáriidda buori vuođu dahkat mearrádusa áššis.
Vihtandoarjja galgá addit vihtaniidda praktihkalaš dieđuid das mii dáhpáhuvvat dikkis. Dat mearkkaša ahte vihtandoarjja(-gis):
• addá dieđuid riekteproseassa ja riektevuogádaga birra
• nákce gulahallat olbmuiguin ja fállat doarjaga
• lea jávohisvuođageatnegasvuohta
Vihtandoarjja galgá sáhtit gulahallat áššiin almmá ovddidit iežaset oaiviliid áššái, son ii ge galgga rávvet maid vihtan galgá dadjat.
Makkár duopmostuolut fállet vihtandoarjaga?
Juohke lágamánnerievttis leat vihtandoarjagat.
Juohke diggegoddi fállá vihtandoarjaga, muhto eai buot riektebáikkiin. Váldde oktavuođa báikkálaš duopmostuoluin.
Digitála vihtandoarjja
Lea maid vejolaš oažžut vihtandoarjaga digitálalaččat. Fálaldat guoská sihke dutnje gii galggat duođaštit digitálalaččat ja dutnje gii galggat boahtit diggái. Digitála vihtandoarjja vástida jearaldagaid olles riikkas.
Nanne riektesihkarvuođa ja bálvalusa
Jos vihtan beassá čiekŋudit iežas čilgehussii, de oažžu riekti buori vuođu čállit mearrádusa. Vihtandoarjja guhte čilge buot praktihkalaš gažaldagaid ja fállá doarjaga, geahpeda vihtana eahpesihkkarvuođa go boahtá duopmostullui. Dát mearkkaša ahte ortnet nanne riektesihkarvuođa.
Vihtandoarjja ortnet mearkkaša maiddái buoret bálvalusa duopmostuoluin. Eanaš duopmostuoluin eai leat bargit geat sáhttet vuostáiváldit vihtaniid ja neavvut sin. Ollu vihtanat šaddet maid vuordit guhká ovdal go šaddá sin vuorru, ja dađi bahábut eai álo oaččo dieđuid jus diggi lea maŋŋonan. Vihtanat geat bohtet duopmostulli vihtandoarjja vehkiin, ožžot dávjá eanet dieđuid jus fertejit vuordit.
Norggas lea vihtandoarjjaortnet dasa lassin eaktodáhtolaš. Dát mearkkaša ahte vihtanat leat bealátkeahttá, eaige leat čadnon ášši oasehasaide.
Háliidat go leat vihtandoarjja?
Jus háliidat leat vihtandoarjja, de ferte leat badjel 18 jagi ja dus ferte leat buhtes eallingeardi/vandel. Don fertet čađahit jearahallama ja oaččut oahppu. Váldde oktavuođa iežat báikkálaš duopmostuoluin dahje báikkálaš Rukses Ruossain gullan dihtii leago sis dát ortnet.
Vihtandoarjagiin leat don duopmostuolus su. dii. 08:30-15:30, dahje dassážiigo maŋimuš vihtan lea mannan. Boahtináiggit sáhttet molsašuddat ja dus leat dábálaččat vákta guokte beaivvi mánus.
Oahpahusfilbma
Filbma "Vihtandoarjja" čájeha njeallje áššečuolmma das mo dustet olbmuid geain leat iešguđetlágan dárbbut. Dat čájeha buriid ja heajos čovdosiid, maid vihtandoarjagat besset digaštallat.
Filbma ii čájet "buoremus práksisa", muhto lea oahpahusfilbma.
Geahča filmma "Vihtandoarjja".
Vihtandoarjagiid giehtagirji
Vihtandoarjagiid giehtagirji (PDF) geavahuvvo ođđa vihtandoarjagiid oahpahusas.
Jus háliidat eambbo diehtit dan birra, de váldde oktavuođa Elin Helen Kvalvik Utvik:in Duopmostuollohálddahusas.
Styrker rettssikkerhet og service
Hvis et vitne i retten kan konsentrere seg om sin forklaring, får retten et mest mulig riktig grunnlag for å sin avgjørelse. En vitnestøtte som avklarer alle praktiske spørsmål og tilbyr støtte, vil redusere vitnets usikkerhet i møte med domstolen. Det betyr at ordningen bedrer rettssikkerheten.
Vitnestøtteordningen innebærer også bedre service i domstolene. De fleste domstoler har ikke personell til å ta imot og veilede vitnene når de kommer. Mange vitner må også vente lenge før det er deres tur, og dessverre gis det ikke alltid beskjed om forsinkelser. Vitner som møter i domstoler med vitnestøtte, vil derimot i større grad få informasjon dersom de må vente.
I Norge baseres vitnestøtteordningen i tillegg på frivillighet. Det betyr altså at vitnestøttene er nøytrale, det er ingen bindinger til partene.
Vil du bli vitnestøtte?
For å bli vitnestøtte må du være over 18 år og ha plettfri vandel. Du vil bli intervjuet og få opplæring. Kontakt din lokale domstol eller lokale Røde Kors for å høre om de har denne ordningen der du bor.
Som vitnestøtte er du til stede i domstolen ca. kl. 08:30–15:30, eller til siste vitne har gått. Oppmøtetidene kan variere og du har vanligvis vakt to dager i måneden.
Opplæringsfilm
Film «Vitnestøtte» viser fire problemstillinger for hvordan man møter vitner med ulike behov. Den viser både gode og mindre gode løsninger, vitnestøtter kan diskutere.
Filmen viser altså ikke «beste praksis», men er en opplæringsfilm.
Håndbok for vitnestøtter
Håndbok for vitnestøtter (PDF) brukes i opplæringen av nye vitnestøtter.
Vil du vite mer om dette, kontakt Elin Helen Kvalvik Utvik i Domstoladministrasjonen.